نشست نقد و بررسی کتاب راست یا دروغ

عصر سه‌شنبه ۱۵ مهر ماه سرای اهل قلم خانه کتاب ایران میزبان اهالی فرهنگ و رسانه بود تا به معرفی نقد و بررسی کتابی بپردازند که مولف آن یکی از ماموران سابق «سیا» است و با هدف ارائه راهکارهایی برای شناسایی اخبار جعلی آن را به رشته تحریر درآورده.
«راست یا دروغ» که به قلم روان «علی مجتهدزاده» ترجمه شده کتابی است که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب امسال توسط انتشارات سروش رونمایی شد و ظرف مدت پنج ماه به چاپ دوم رسید.

در نشست نقد و بررسی کتاب که به همت انتشارات سروش و خانه کتاب ایران برگزار شده بود علاوه بر مترجم تعدادی از فعالان فرهنگی و رسانه‌ای نیز حضور داشتند که در خلال صحبت‌های سخنرانان نشست به بیان دیدگاه های خود در مورد کتاب و موضوع اصلی آن اخبار جعلی پرداختند و موجب شدند جلسه از پویایی خاصی برخوردار شود.

در ابتدای نشست، کورش امیرپور با اشاره به تقسیم بندی محتوای کتاب که در بخش نخست خود که به تاریخ طولانی استفاده از اخبار جعلی به مثابه ابزاری در دست ارباب قدرت و سیاست می‌پردازد و مصادیق آن را از مصر باستان تا دوران معاصر بیان می‌کند، اشاره کرد و از مجتهدزاده خواست در ابتدا به این بخش کتاب بپردازد و هدف مولف را از بیان تاریخ کاربرد اخبار جعلی واکاوی کند. مجتهدزاده به استفاده از خبر جعلی در مصر باستان که در کتاب ذکر شده است اشاره کرد و در ادامه با توجه به سابقه‌ای که در عرصه مطبوعات دارد به کاربرد اخبار جعلی در رسانه‌های کاغذی پرداخت، رسانه‌هایی که به زعم او هیچ کدام در هیچ کجای دنیا به معنای واقعی کلمه آزاد نیستند، یا باید بنا به میل سرمایه‌گذاران خود کار کنند و یا بسته به اهداف و آرمان‌های سیاسی که گردانندگان اصلی آن‌ها در پی آن هستند مطالب خود را تنظیم کنند، امری که به گفته مترجم کتاب «سیدنی.ال.اوتیس» نیز در اثر خود فراوان به آن اشاره کرده و نمونه‌هایی بی‌شماری ارائه داده است.

در بخش دیگری از این نشست کورش امیرپور که عهده‌دار اجرای برنامه بود با توجه به اینکه ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در معرض بمباران اطلاعاتی هستیم و در طول شبانه روز به منظور شکل‌گیری افکار و رفتارمان مطابق میل اربابان قدرت در آماج اخبار سیاسی و تبلیغات پنهان و آشکار اقتصادی رسانه‌ها قرار داریم به بخش دوم کتاب که در آن به ارائه راهکارهایی برای شناسایی اخبار جعلی می‌پردازد اشاره کرد و از مترجم کتاب خواست به تحلیل و نقد این بخش از کتاب بپردازد. مجتهدزاده نیز با بیان اینکه این امر مختص همه جای دنیاست و ما دیدیم که مردم آمریکا علیرغم اینکه با شخصیتی مانند ترامپ در دور اول ریاست جمهوری‌اش آشنا بودند اما باز هم به او رأی دادند به اهمیت نقش رسانه‌های اجتماعی که امروزه بخش مهمی از فعالیت‌های روزانه ما وابسته به آن‌هاست پرداخت و افزود استفاده از این شبکه‌ها اگر با برنامه و هدفمند نباشد علاوه‌بر اینکه موجب اتلاف وقت خواهد شد افکار را نیز هدایت خواهد کرد. وی در این بخش از سخنان خود کتاب و راهکارهای ارائه شده در آن را به منظور مواجهه فعال و عاقلانه با شبکه های اجتماعی و سایر رسانه‌ها مفید دانست و افزود اگر کوشش کنیم می‌توانیم مانند یک تحلیلگر حرفه‌ای بین سطور اخبار را نیز بخوانیم و با اهداف پنهانی که دارند آشنا شویم.