فلسفه تاریخ

کتاب «فلسفه تاریخ» به‌طور مفصل به بحث مهم فلسفه تاریخ پرداخته است. نویسنده معتقد است: فلسفۀ تاریخ به معنای عام کلمه، یعنی تصوری که اقوام مختلف در امکنه و ازمنۀ متفاوت از سرنوشت و از گذر حوادثی که بر آن‌ها رخ می‌داده، داشته‌اند. به این معنا فلسفۀ تاریخ (صرف نظر از این مطلب که اصطلاح را ولتر در قرن هجدهم به کار برده باشد یا نه) هم قدمت دارد و هم عمومیت. به هر ترتیب در هر نقطه‌ای از جهان هم قومی چه از لحاظ اعتقادات دینی خود و چه به نحو دیگر، تصوری در مورد سرنوشت خود داشته‌اند و سرگذشت خود را بر آن اساس می‌فهمیده‌اند.
فلسفۀ تاریخ به معنای اخص کلمه یعنی نظریه‌هایی که بیشتر در عصر جدید – احتمالاً از قرن هفدهم میلادی به بعد – دربارۀ تاریخ مکتوب بیان شده است. به این معنی فلسفۀ تاریخ نه قدمت دارد و نه عمومیت و خاص فرهنگ‌های عصر جدید است. با این که در اواخر قرن بیستم و در مرحله‌ای که «پسامدرن» گفته می‌شود، از اهمیت آن به مراتب کاسته شده است.