نشانه‌شناسی و زیباشناسی سینما

نشانه‌شناسی یا نقد نشانه‌شناسی، فیلم را به‌عنوان یک نظام زبانی یا یک زبان مرکب از علائم تفسیری که شامل تصویر، نماد و شاخص است مورد بررسی قرار می‌دهد. تصویر، بازنمود شیء است و شاخص، نشانه‌ای است که نقشی کارکردی برای شیء تصویر که در فیلم پدیدار شده، پیشنهاد می‌کند. نماد، نشانه‌ای است که معنا یا مفهومی را جدا از معنای ذاتی خود شیء تلقین می‌کند. تلاش نشانه‌شناسان در تحلیل فیلم از طریق مطالعه نشانه‌هایش، بر این است که معنای خاص و نیز شیوه ارتباطی فیلم را آشکار کند.
همچنین مکتب نشانه‌شناسی ساختاری، گونه‌ای تئوری تحلیل فیلم است که با نقد نشانه‌شناسی به لحاظ رهیافت سیستماتیک آن نسبت به تحلیل فیلم؛ رابطه‌ای تنگاتنگ دارد و نویسنده این اثر از بنیانگذاران برجسته تئوری‌های امروزین این مکتب است. مولف در این اثر نگره عمومی نشانه‌ها در هنر را مورد بحث قرار داده است و شیوه‌ای را نشان می‌دهد که، سینما با آن، نظام نشانه‌ای خود را ایجاد می‌کند و علاوه بر بررسی مسائل زیباشناسی سینما ماهیت زبان فیلم و راه فهم و درک آن را نیز نشان می‌دهد. هدف این اثر عادت دادن تماشاگران به تفکر درباره وجود زبان سینمایی و برانگیختن نگرش‌ها و تعمق‌های آنان در این زمینه است.
این اثر در چهارده فصل توهم واقعیت، مسئله نما، عناصر و سطوح زبان سینمایی، ماهیت روایت سینمایی، معنی سینمایی، واژگان سینما، مونتاژ، ساختار روایت سینمایی، طرح کلی موضوع در سینما، پیکار با زمان، پیکار با فضا، مسئله بازیگر سینما، سینما هنر تألیفی و مسائل نشانه‌شناسی و راه و روش سینمای معاصر تدوین شده است.
نشانه‌شناسی یا نقد نشانه‌شناسی، فیلم را به‌عنوان یک نظام زبانی یا یک زبان مرکب از علائم تفسیری که شامل تصویر، نماد و شاخص است مورد بررسی قرار می‌دهد. تصویر، بازنمود شیء است و شاخص، نشانه‌ای است که نقشی کارکردی برای شیء تصویر که در فیلم پدیدار شده، پیشنهاد می‌کند. نماد، نشانه‌ای است که معنا یا مفهومی را جدا از معنای ذاتی خود شیء تلقین می‌کند.
تلاش نشانه‌شناسان در تحلیل فیلم از طریق مطالعه نشانه‌هایش، بر این است که معنای خاص و نیز شیوه ارتباطی فیلم را آشکار کند. همچنین مکتب نشانه‌شناسی ساختاری، گونه‌ای تئوری تحلیل فیلم است که با نقد نشانه‌شناسی به لحاظ رهیافت سیستماتیک آن نسبت به تحلیل فیلم؛ رابطه‌ای تنگاتنگ دارد و نویسنده این اثر از بنیانگذاران برجسته تئوری‌های امروزین این مکتب است.
مولف در این اثر نگره عمومی نشانه‌ها در هنر را مورد بحث قرار داده است و شیوه‌ای را نشان می‌دهد که سینما با آن، نظام نشانه‌ای خود را ایجاد می‌کند و علاوه بر بررسی مسائل زیباشناسی سینما ماهیت زبان فیلم و راه فهم و درک آن را نیز نشان می‌دهد.
هدف این اثر عادت دادن تماشاگران به تفکر درباره وجود زبان سینمایی و برانگیختن نگرش‌ها و تعمق‌های آنان در این زمینه است. این اثر در چهارده فصل توهم واقعیت، مسئلۀ نما، عناصر و سطوح زبان سینمایی، ماهیت روایت سینمایی، معنی سینمایی، واژگان سینما، مونتاژ، ساختار روایت سینمایی، طرح کلی موضوع در سینما، پیکار با زمان، پیکار با فضا، مسئله بازیگر سینما، سینما هنر تألیفی و مسائل نشانه‌شناسی و راه و روش سینمای معاصر تدوین شده است.
سینما با ما سخن می‌گوید و از ما می‌خواهد که آن را درک کنیم! اما به راستی زبان سینما را چگونه می‌توان فهمید؟ آیا تصاویر دیده شده بر پردۀ سینما مفاهیمی را در پس خود نهان می‌کنند؟ نماد چیست و نمادگرایی چگونه است؟ و بسیاری سؤالات مهم دیگر که در این کتاب تلاش شده است تا به آن‌ها پاسخ داده شود.
لوتمن خود از نخستین کسانی است که جنبش نشانه‌شناسی ساختاری را مطرح و برای بسیاری از مبانی آن نظریه‌سازی کرد. این جنبش که بیشتر بر پایۀ آثار فیلم‌سازان روس استوار است برای اشیاء، معنایی فراتر از ظاهر آن‌ها در نظر می‌گیرد. صلیب را نمادی از کلیسا می‌داند و ستارۀ داوود را نمادی از یهودیت. این رویکرد به سینما، درست یا غلط، حرف‌های جدی و قابل اعتنایی مطرح کرده است و این کتاب می‌تواند راه خوبی برای آشنایی با این طرز تفکر باشد.